Na het eerdere rapport van de ROB over disbalans in het medebewind, volgde vlak voor de zomer van dit jaar een tweede advies: 'Meters maken met medebewind'. Dit in antwoord op de vraag van de Eerste Kamer hoe zij kan zien of het gemeentefonds toereikend is. Het is écht tijd voor substantiële verbeteringen in de financiële verhoudingen, vindt Peter Verheij, raadslid van de ROB. ‘Dat er grote spanning zit op gemeentefonds is wel duidelijk, alleen hoe je dat als parlement kunt zien, is écht de vraag.’ Peter gaat in op welke aanpassingen noodzakelijk zijn om het parlement in staat te stellen zijn rol goed te spelen. Wat vraagt dit van gemeenten, Rijk, Eerste en Tweede Kamer?

Het ravijnjaar mag zijn uitgesteld, de lobby naar het Rijk blijft broodnodig. Van uitstel lijkt immers nog geen afstel te komen, en voor bepaalde gemeenten pakt de verdeling van het Gemeentefonds extra nadelig uit. Philip van Veller geeft zijn strijdlustige visie als wethouder financiën van Leidschendam-Voorburg en als pijlervoorzitter financiën van de M50. 

Het grote pijnpunt voor gemeenten ligt bij de jeugdzorg, de kosten nemen exponentieel toe. Rinda den Besten, bestuurder van Samen Veilig Brabant (jeugdbescherming en veilig thuis), heeft te maken met 56 gemeenten en zes jeugdzorgregio’s. Ze ziet volop kansen voor besparingen. ‘Mijn organisatie kan de helft kleiner, als we het beter organiseren.’ 

Van Veller en Den Besten gaan met elkaar in gesprek en met het publiek. 

Dat gemeenten de komende jaren met minder middelen zullen moeten werken, staat vast. Maar waarop zou volgens inwoners en ambtenaren bespaard kunnen worden en waarop juist absoluut niet? Ipsos I&O vroeg dit aan 1.000 burgers en 500 gemeenteambtenaren. Daarbij is gekeken naar de tevredenheid over voorzieningen, naar kennis en zorgen rond bezuinigingen, maar ook naar de bereidheid om meer te betalen om het huidige voorzieningenniveau te behouden. Welke voorzieningen zien inwoners en ambtenaren als essentieel? Waar kan het een tandje minder? En speelt dit thema een rol bij het stemgedrag? Tijdens dit congres presenteert Asher van der Schelde van Ipsos I&O de resultaten, die inzicht geven in de soms verrassende overeenkomsten en verschillen tussen burgers en ambtenaren.

De dienstverlening door gemeenten moet steeds beter, moet aansluiten op recente technologieën en leiden tot hogere tevredenheid bij burgers en bedrijven. En… er moet ook flink bezuinigd worden. Terwijl in de afgelopen jaren de arbeidsproductiviteit in de industrie met 65% toenam, was in dienstverlening sprake van stilstand. Welke lessen zijn daaruit voor gemeenten te trekken? Hoe creëer je een dynamische organisatie die de combinatie vindt tussen top-dienstverlening en lagere kosten?

Procesmanagement is dan een logische aanpak. Het gaat daarbij niet om het ‘documenteren van de processen’, het is een methode om diensten diepgaand te bespreken met elkaar, (kostenverlagende) verbeteringen te identificeren en die snel te implementeren. In deze workshop laten Ted Twaalfhoven (CEO) en Dick Langeveld (Commercieel Manager) van Engage Process aan de hand van aansprekende praktijkvoorbeelden zien hoe dat kan.

Veel gemeenten hebben de gemakkelijke keuzes om te besparen inmiddels gemaakt, maar die geven meestal niet de gewenste verlichting om de tekorten bij jeugdzorg, Wmo en loon- en prijsontwikkelingen weg te werken. Dat geldt ook voor Doetinchem. Toch lukt het de gemeente al ruim een decennium om een solide financieel beleid met een langjarig sluitende begroting te presenteren. Investeringen in onder meer onderwijshuisvesting, onderhoud eigen vastgoed, mobiliteit en aankoop van gronden bleven mogelijk en zelfs een belastingverlaging van 2,8 miljoen. Het geheim? Met creatieve oplossingen kan er veel en kun je zorgen dat er ook na 2028 nog veel kan, zo leer je in deze sessie van Henk Bulten, wethouder financiën, en Priska Blij, concerncontroller van de gemeente Doetinchem.

Het uitstel van het ravijnjaar biedt de gemeente Utrecht zeer relatieve verlichting. Op een begroting van 2 miljard dreigt ook met het uitstel een tekort van ruim 70 miljoen euro. De stad kent geen bezuinigingscultuur en moet zich voorbereiden op een harde landing. Hanneke Zeevalkink belicht in deze sessie welke keuzes voor hervormingsbezuinigingen zijn gemaakt. Een groeiende stad, een groeiend ambtenarenapparaat: logisch of zijn er kansen om te krimpen?  Hoezeer voelt de stad de pijn?

Meer geld is niet de oplossing voor alle problemen. Minder geld dwingt tot een verandering. Op welke onderdelen kun je het werk anders doen? Zo kun je minder tijd spenderen aan Planning en Control, bestemmingsreserves opheffen, anders indiceren in de Wmo, de jeugdzorg veranderen of drempels inbouwen, en grote investeringsplannen realistischer begroten. Ons gedrag kan anders. En bij een aantal gemeenten zit nog lucht in de begroting en wellicht kunnen inkomsten omhoog. 
In deze sessie kijkt Hilko de Boer samen met de deelnemers naar mogelijkheden. Hij bespreekt praktische voorbeelden en legt stellingen voor. Wil je ook ideeën opdoen of inbrengen wat wel kan? Doe dan mee met deze sessie. Samen komen we verder.

De gemeente Rheden had het al niet zo breed, zacht gezegd, maar met het ravijnjaar in het vooruitzicht leek zich een financiële ramp te voltrekken. Met zowel snoeiharde bezuinigingen als het programma ‘Versterken van de financiele functie’ probeert de gemeente de steven te wenden. Raad, college en organisatie kunnen straks gemakkelijker sturen door de vereenvoudiging van de P en C cyclus. Manager bedrijfsvoering Gerard Zijlstra van de gemeente Rheden zet in deze deelsessie de schijnwerper op de nieuwe systeemaanpak, maar ook op de noodzakelijke verandering in cultuur en gedrag. Hoe ruim je samen de financiële rommelzolder op en hoe hou je samen gemakkelijker grip op de uitgaven? 

Steeds meer gemeenten houden geld over, ondanks eerder opgestelde sluitende begrotingen. De Vereniging van Rekenkamers doet hier dit jaar onderzoek naar. In zijn presentatie werpt Johan de Kruijf, universitair docent bestuurskunde aan de Radboud Universiteit, een scherpe blik op de meest voorkomende oorzaken van onderbesteding en laat hij zien hoe je daar als gemeente grip op kunt krijgen.

Een begrotingsoverschot lijkt misschien positief als tenminste alle opgaven zijn gerealiseerd. Onderliggende structurele tekorten leiden tegelijkertijd vaak tot een bezuinigingsreflex, terwijl nadenken over gemeentelijke belastingcapaciteit een taboe lijkt. In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen wordt dit politiek gevoelige thema in de schijnwerpers gezet.

Uitstel van het ‘ravijnjaar’ biedt gemeenten kort ademruimte, maar de druk blijft. De complexe bouw- en woonopgaven vragen nu om actie. De vervanging van maatschappelijk vastgoed en de bouw van betaalbare woningen zijn als sluipmoordenaars op de gemeentebegroting: kostbaar en de omvang soms nog onbekend. Een nieuw kabinet zal pas fundamentele besluiten nemen over gemeentefinanciën, terwijl gemeenteraadsverkiezingen en coalitiebesprekingen al eerder plaatsvinden. Wat betekent deze onzekerheid voor raadsprogramma’s, coalitieakkoorden en de gemeentebegroting? Welke slimme verbindingen tussen financiën en uitvoering helpen om de ‘sluipmoordenaar’ te ontmaskeren?

Erwin Ormel, managing consultant BMC, en Karin van Duuren, partner Wonen BMC, bieden tijdens deze plenaire sessie concrete inzichten en handvatten om jouw gemeente wendbaar en in control te maken in tijden van onzekerheid.

De stevige inzet van de VNG begin dit jaar wierp vruchten af. Maar hoeveel strijd blijft voorlopig nodig? Wat zijn de grootste zorgen? Saskia Bruines, als voorzitter van de commissie Financiën van de VNG en wethouder in Den Haag, kan hier uit eerste hand over vertellen. Zij neemt de nieuwe Rijksbegroting onder de loep – ook als wethouder - en kijkt wat verder vooruit: wat staat gemeenten te wachten en wat staat ze te doen? 

De onzekerheid over Rijkscompensatie is als varen in de mist. Om verspilling van capaciteit en middelen te voorkomen, is het essentieel om over domeinen heen te kijken en plannen door te rekenen. Niet geïsoleerd maar in samenhang. Zo ontstaat synergie. Tijdens deze deelsessie verkennen we hoe dit er in de praktijk uitziet. Aan de hand van praktijkvoorbeelden en stellingen gaan we in gesprek over de ‘financial van de toekomst’. Wat heeft hij/zij nodig om écht bij te dragen in tijden van onzekerheid? Hoe zorg je voor een toekomstbestendige begroting en behoud je grip op de effectieve inzet van schaarse middelen? Word de financial die het verschil maakt.

Door: Erwin Ormel, managing consultant BMC, en Karin van Duuren, partner Wonen BMC.

Het geld voor gemeenten wordt schaarser en tegelijkertijd worden beschikbare budgetten niet volledig benut ten behoeve van inwoners en organisaties. Belangrijke oorzaak is de toenemende schaarste aan mensen, het personele ravijn. Traditionele budgetsturing in combinatie met het stapelen van ambities en taken loopt vast. Om toekomstbestendig, wendbaar en weerbaar te worden, moeten gemeenten groeien in sturingskracht, leiderschap en modern werkgeverschap. Zo zijn ze in staat om schaarse middelen en mensen effectief in te zetten op geprioriteerde doelen, maatschappelijke impact en het realiseren van positieve veranderingen in onze gemeenschappen. Leer van Remko Bakker en Neil van Engelen van BDO wat de kracht is van een helder kader voor sturingskracht, leiderschap en modern werkgeverschap en leer de belangrijke ingrediënten voor groei en ontwikkeling. 

Gemeenten zien het aantal processen, verantwoordelijkheden en interacties met inwoners steeds verder toenemen. Dit vormt een aanzienlijke uitdaging, vooral gezien de krappe arbeidsmarkt. De toepassing van AI kan helpen de werkdruk te verlagen, kosten te besparen, beleid te ondersteunen en de productiviteit te vergroten. NU al kan AI veel taken overnemen en de mogelijkheden zullen alleen maar groeien. Er zal een AI-werkveld ontstaan dat specifiek past bij de overheid: GOV-AI. 

Mynte, het GOV-AI-serviceplatform van Centric, maakt vele, specifieke vormen van AI veilig en vertrouwd beschikbaar voor gemeenten. Razo van Berkel, AI-engineer bij Centric, neemt de deelnemers aan deze sessie mee in de wereld van AI en vertelt wat deze technologie voor hen kan betekenen.

Het uitstel van het ravijnjaar biedt de gemeente Utrecht zeer relatieve verlichting. Op een begroting van 2 miljard dreigt ook met het uitstel een tekort van ruim 70 miljoen euro. De stad kent geen bezuinigingscultuur en moet zich voorbereiden op een harde landing. Hanneke Zeevalkink belicht in deze sessie welke keuzes voor hervormingsbezuinigingen zijn gemaakt. Een groeiende stad, een groeiend ambtenarenapparaat: logisch of zijn er kansen om te krimpen? Hoezeer voelt de stad de pijn?

De gemeente Rheden had het al niet zo breed, zacht gezegd, maar met het ravijnjaar in het vooruitzicht leek zich een financiële ramp te voltrekken. Met zowel snoeiharde bezuinigingen als het programma ‘Versterken van de financiele functie’ probeert de gemeente de steven te wenden. Raad, college en organisatie kunnen straks gemakkelijker sturen door de vereenvoudiging van de P en C cyclus. Manager bedrijfsvoering Gerard Zijlstra van de gemeente Rheden zet in deze deelsessie de schijnwerper op de nieuwe systeemaanpak, maar ook op de noodzakelijke verandering in cultuur en gedrag. Hoe ruim je samen de financiële rommelzolder op en hoe hou je samen gemakkelijker grip op de uitgaven?