AI verandert het werk van gemeenteambtenaren in rap tempo. In zijn lezing laat Erdinc Saçan, docent en onderzoeker aan Fontys Hogescholen, zien hoe generatieve AI helpt bij tekst, analyse en communicatie. Waar moet je op letten en hoe haal je er direct voordeel uit? Geen lange theorie, maar praktisch, met concrete voorbeelden, tools en tips die je meteen kunt toepassen. 

Overheden maken steeds meer gebruik van algoritmische besluitvorming met grootschalige data-analyse en geautomatiseerde feitenvaststelling, in toenemende mate zonder menselijke tussenkomst. Vaak met afhankelijkheid van BigTech, experimenteren zij met nieuwe technologieën om de dienstverlening te optimaliseren en op grote schaal maatwerk te leveren. Deze technologische toepassingen kunnen echter botsen met rechtsstatelijke kernwaarden, zoals uitlegbaarheid en zinvol contact. De afgelopen vijf jaar leidde hoogleraar Jurgen Goossens het interdisciplinair NWO-project CHAIN, over verantwoord innoveren door de overheid. In zijn presentatie deelt hij de belangrijkste lessen uit het onderzoek naar twee praktijkvoorbeelden: de blokchain-gebaseerde ‘Energieknip-app’ van de gemeente Emmen die subsidies toekent voor energiebesparende maatregelen en de ‘Rode Knop pilot’, een door de gemeente aan het CJIB afgegeven financiële noodstop bij betalingsonmacht.

De vier grote steden zijn aan de slag met de Nederlandse Digitaliseringsstrategie. Volgens Peter den Held, CIO van Rotterdam, gaat het om een unieke operatie waarbij wordt gewerkt aan een gezamenlijk dienstverleningsportaal. Welke ins en outs zijn bruikbaar voor andere gemeenten? 

Bij zijn eigen gemeente werkt Peter op verschillende sporen aan de digitale transformatie van de organisatie: hoe neem je iedereen mee in een verantwoorde aanpak? 
En Rotterdam zou Rotterdam niet zijn als het niet vooroploopt met inspirerende AI-usecases. 

Hoe maak je als gemeente de stap van ambitie naar uitvoering als het gaat om AI? Cindy Kunnen en Dick Laan van de gemeente Enschede nemen je mee in de Enschedese praktijk: gestart met heldere richtlijnen, beleid en bestuurlijk draagvlak en inmiddels wordt gewerkt aan de toepassing van AI in de praktijk, met oog voor publieke waarden, samenwerking en experimenteren.

De Enschedese aanpak? Van het betrekken van bestuurders tot het opzetten van proeftuinen met kennisinstellingen en ondernemers. Ook gaan Cindy Kunnen en Dick Laan in op hoe medewerkers meegenomen worden via een netwerk van AI-ambassadeurs. Een eerlijk inkijkje in de kansen en dilemma’s van AI in Enschede, inclusief praktijkvoorbeelden, vragen en lessen die zij onderweg tegenkomen.

Hoe help je raadsleden sneller en preciezer bij het beantwoorden van technische vragen over bijvoorbeeld de begroting? En hoe zorg je dat AI-oplossingen zoals een chatbot goed landen in een gemeentelijke organisatie? In deze deelsessie nemen Mark Verschuren (partner), Georgio Mosis (director) en Shaiesta Gangadin (relevantieadviseur) van AethiQs je mee in een concrete praktijkcasus uit het raadsdomein. Ze tonen hoe de AI-assistent MAAT werkt als sparringpartner voor raadsleden en bespreken het STERK-playbook: een aanpak voor succesvolle adaptatie van AI bij maatschappelijke relevante organisaties. Praktisch, scherp en altijd met oog voor zorgvuldigheid en publieke waarden. 

In deze interactieve workshop staat innovatie in participatie en stakeholder-samenwerking centraal. We starten met inspirerende praktijkvoorbeelden van het ministerie van Sociale Zaken, waarbij dialoog-gedreven processen en AI zijn ingezet om feedback van bijvoorbeeld inwoners of samenwerkingspartners snel en effectief te verwerken, terwijl de persoon altijd centraal staat.

Vervolgens ga je samen met andere deelnemers aan de slag: in een gezamenlijke brainstorm onderzoek en ervaar je hoe je participatie- en samenwerkingsprocessen in je eigen gemeente kunt vernieuwen. Met behulp van Dembrane, een start-up uit Eindhoven, maak je kennis met hun tool ECHO die het ophalen, bundelen en terugkoppelen van signalen uit je netwerk sterk verbetert. Zo combineren Evelien Nieuwenburg (Membrane) en Bo Aarsbergen (ministerie SZW) inspiratie én actie rond toekomstbestendige participatie.

Den Haag durft: de gemeente gaat aan de slag met Microsoft Copilot, denkt dat dit verantwoord kan en wil zo de kansen die dit biedt benutten. Remko van der Burght, Chief Data Officer van de gemeente Den Haag, licht in deze deelsessie het implementatieplan voor de gemeentelijke organisatie toe, met de verschillende scenario’s. Ook laat hij aan de hand van enkele praktijkvoorbeelden zien waar de kansen van Microsoft 365 Copilot liggen, hoe je met een gedegen AI-beleid en cloudstrategie risico’s kunt ondervangen, hoe je de inzet van M365 Copilot compliant kunt maken en de soevereiniteit kunt waarborgen.

Voor iedereen die AI wil inzetten in het dagelijks werk. In deze interactieve workshop leer je:
- Wat is AI? Een heldere introductie: wat kan AI wel en (nog) niet?
- Slimme prompts maken: Hoe stel je goede vragen aan AI-tools? Met praktische tips voor betere resultaten.
- Voorbeelden uit de praktijk: Ontdek hoe de Schulinck AI Desk jouw werk kan ondersteunen met inspirerende toepassingen.

Ideaal voor wie nieuwsgierig is naar AI, maar nog niet weet waar te beginnen. Je gaat naar huis met concrete handvatten én inspiratie. Deze deelsessie wordt gegeven door Maartje Smeets, juridisch vakredacteur Participatiewet en docent bij Wolters Kluwer, Schulinck.

Waar kun je rekening mee houden bij de inkoop van een AI-oplossing? Dennis Maas en zijn teams bij Wolters Kluwer, Schulinck hebben in het afgelopen jaar bijna honderd gebruikers bij gemeenten geïnterviewd, voornamelijk consulenten en kwaliteitsmedewerkers. Uit vele kleine lessen destilleerde Dennis zeven tips, voor als de AI-boer aanbelt. Tips die je kunnen helpen om wegwijs te geraken in de complexe wereld van de snelstgroeiende technologie van onze generatie. 

Samen met TNO doet het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties dit najaar onderzoek naar de inzet van generatieve AI bij overheden. Hoe is het daarmee gesteld, kwantitatief en kwalitatief? Wat zijn interessante usecases, worden er ook al Europese modellen gebruikt? Jasper Kars, programmanager bij de Nederlandse Digitaliseringsstrategie voor AI, en Mildo van Staden, senior beleidsmedewerker AI, presenteren de resultaten van deze overheidsbrede monitor. 

Hoe zet je als gemeente de stap naar betrouwbare, transparante en wettelijk verantwoorde AI? Maak kennis met GPT-NL: het eerste grootschalige Nederlandse taalmodel dat volledig is ontwikkeld op basis van data die we mogen gebruiken, met respect voor privacy, auteursrecht en publieke waarden. Saskia Lensink vertelt hoe GPT-NL onze digitale soevereiniteit versterkt en hoe het model is gebouwd met het oog op transparantie, veiligheid en toepasbaarheid in de publieke sector. Ze geeft een sneak preview van de eerste prestaties van het model én een inkijkje in de uitdagingen en keuzes onderweg. Ook belicht ze hoe ze samen met gebruikers GPT-NL verder gaat finetunen voor specifieke toepassingen, van tekstsamenvattingen tot beleidsanalyse, zodat AI technisch werkt en maatschappelijk verantwoord en contextbewust is.

Het aanzetten van technologie is eenvoudig, maar het goed inzetten van technologie is uitdagend. AI maakt het nog ingewikkelder: fout gebruik kan razendsnel leiden tot verkeerde beslissingen en datalekken. Sinds februari verplicht de Europese AI Act organisaties daarom om medewerkers AI-geletterd te maken. Gebruikersondersteuning is belangrijker dan ooit, maar ook lastiger. Tijdens deze sessie deelt Sjoerd Koolen van WorkplaceBuddy: 
•    De meest gemaakte fouten die ontstaan uit een klassieke benadering van adoptie;
•    Hoe je vanuit een framework zelf een gedegen plan kan maken;
•    Hoe je adoptie anders kan benaderen door niet met middelen maar met doelgroepen te starten; 

Na de sessie krijg je de inzichten van WorkplaceBuddy en het AdoptieCanvas mee, zodat je direct kunt starten, waar je ook staat!

Hoe maak je als gemeente de stap van ambitie naar uitvoering als het gaat om AI? Cindy Kunnen en Dick Laan van de gemeente Enschede nemen je mee in de Enschedese praktijk: gestart met heldere richtlijnen, beleid en bestuurlijk draagvlak en inmiddels wordt gewerkt aan de toepassing van AI in de praktijk, met oog voor publieke waarden, samenwerking en experimenteren. De Enschedese aanpak? Van het betrekken van bestuurders tot het opzetten van proeftuinen met kennisinstellingen en ondernemers. Ook gaan Cindy Kunnen en Dick Laan in op hoe medewerkers meegenomen worden via een netwerk van AI-ambassadeurs. Een eerlijk inkijkje in de kansen en dilemma’s van AI in Enschede, inclusief praktijkvoorbeelden, vragen en lessen die zij onderweg tegenkomen.

Gemeenten zien het aantal processen, verantwoordelijkheden en interacties met inwoners steeds verder toenemen. Om hen hierin te ondersteunen, heeft Centric Mynteontwikkeld. Mynte is een AI-service platform dat met behulp van assistenten gemeenten helpt om processen te vereenvoudigen en ambtenaren ondersteunt in hun werk, zodat zij zich kunnen richten op wat écht telt: dienstverlening aan de samenleving.

Sander Meinders, hoofd Innovatie bij Centric, neemt de deelnemers van deze sessie mee in de wereld van Mynte en laat zien wat deze technologie voor hen kan betekenen.

Kom kennismaken met een vernieuwende manier om AI te beoordelen. In deze workshop presenteert Iris Muis, digitale ethiek expert van Data School, Universiteit Utrecht, het prototype van het functioneringsgesprek met AI. Je ontdekt hoe dit concept helpt om de prestaties en verantwoordelijkheden van AI-systemen bespreekbaar te maken, en welke rol transparantie, controle en maatschappelijke veranderingen daarbij spelen. Een unieke kans om mee te denken over de toekomst van verantwoord AI-gebruik!

Is jouw gemeente nog afwachtend met AI? Blijven kansen liggen? Hoe zorg je dat medewerkers veilig én met vertrouwen aan de slag gaan? Midden-Groningen startte in 2024 met een pilotgroep ChatGPT Team en breidde dit later uit met Copilot in MS365. Aanvullend werd geëxperimenteerd met AI bij het beantwoorden van raadsvragen en het uitwerken van ‘keukentafelgesprekken’.

Nu zetten ze door met het programma ‘Veilig kansen benutten met AI’: een laagdrempelige en gecoördineerde aanpak om AI breed uit te rollen. Daarbij is aandacht voor processen én gedragsontwikkeling, zodat medewerkers AI op een leuke én veilige manier kunnen inzetten. Laat je inspireren door de Midden-Groningse aanpak. Ronald Kedra en Swannet van Velzen delen hun lessen en tips om van experimenteren naar verantwoord opschalen te gaan. 

Wat gebeurt als vijf provincies en acht trainees hun krachten bundelen om met AI te experimenteren? Met de AI-bende onderzochten vijf provincies samen met Bit hoe je met kunstmatige intelligentie publieke vraagstukken kunt aanpakken. Het interprovinciale avontuur liep tot afgelopen oktober en leverde niet alleen vier hele concrete AI-tools op (rondom metadatering, een chatbot, stikstof en woo-verzoeken), maar ook inzichten over wat er nodig is om écht samen te werken over grenzen van organisaties en regio’s heen.

In deze workshop laten Gijs Blankestijn (Bit), Lisa Holweg (provincie Gelderland) en Machteld Taverne-Burgler (provincie Overijssel) zien aan welke projecten ze hebben gewerkt en wat ze hebben geleerd van samenwerken in een unieke mix van jonge talenten en overheidsprofessionals. 

Hoe waarborg je mensenrechten bij de inzet van algoritmes? Maak kennis met het Impact Assessment Mensenrechten en Algoritmes (IAMA), ontwikkeld door Universiteit Utrecht en al ruim vier jaar in gebruik bij Nederlandse overheidsinstellingen. Iris Muis, één van de auteurs van het IAMA, neemt je mee in de inzichten en opbrengsten die het instrument de afgelopen jaren heeft opgeleverd.

Wat gebeurt er als ambtenaren in gesprek gaan met digitale karakters? Parai, de Veldacademie en GovernEUR delen hun ervaringen met een onderzoek binnen de gemeente Rotterdam. De Veldacademie ziet hoe complex het is om participatieresultaten effectief te communiceren naar bestuurders. Een oplossing? Digitale karakters: interactieve AI-karakters van geïnterviewde inwoners die mogelijk een waardevol alternatief bieden.

In deze hands-on workshop gaan je aan de slag met de technologie van Parai en ervaar je de mogelijkheden én dilemma’s. Hoe zou dit ingezet moeten worden? Samen met deelnemers voeren Jim Blom (Parai), Robin Smits (Parai), Marthe van Gils (de Veldacademie) en Mattijs Taanman (GovernEUR) de discussie over verantwoorde implementatie, waarbij zij de resultaten en inzichten uit het Rotterdamse experiment als uitgangspunt nemen.

Is jouw gemeente nog afwachtend met AI? Blijven kansen liggen? Hoe zorg je dat medewerkers veilig én met vertrouwen aan de slag gaan? Midden-Groningen startte in 2024 met een pilotgroep ChatGPT Team en breidde dit later uit met Copilot in MS365. Aanvullend werd geëxperimenteerd met AI voor het beantwoorden van raadsvragen en het uitwerken van ‘keukentafelgesprekken’. Nu zetten ze door met het programma ‘Veilig kansen benutten met AI’: een laagdrempelige en gecoördineerde aanpak om AI breed uit te rollen. Daarbij is aandacht voor processen én gedragsontwikkeling, zodat medewerkers AI op een leuke én veilige manier kunnen inzetten.
Laat je inspireren door de Midden-Groningse aanpak. Ronald Kedra en Swannet van Velzen delen hun lessen en tips om van experimenteren naar verantwoord opschalen te gaan.